50 yaşındaki Anıtkabir'in bilinmeyenleri

50 yaşındaki Anıtkabir'in bilinmeyenleri...

Türk
milletinin kalbinin attığı yer olan Anıtkabir, bilinen siluetinin yanı
sıra bilinmeyen bir çok gerçeği de 50 yıldır derinliklerinde saklıyor.
Yapımı
9 yılda tamamlanan yaklaşık 150 bin ton ağırlığındaki Anıtkabir,
heykellerinden süslemelerine, kulelerinden kabartmalarına kadar pek çok
özel anlamlarla yüklü...
A.A muhabirinin Anıtkabir
Komutanlığı'ndan aldığı bilgiye göre, yapımına 9 Ekim 1944'de başlanan
ve 1 Eylül 19'de tamamlanan Anıtkabir'in yerini ilk olarak Aydın
Milletvekili Mithat Aydın önerdi.
Ata'nın kabrinin yapımıyla
ilgili komisyon Etnoğrafya Müzesi, TBMM'nin arkasındaki tepe
(Kabatepe), Ankara Kalesi, Altındağ ve Gazi Orman Çiftliği
seçeneklerini eleyerek tam Çankaya'da karar kılacağı sırada, Aydın
Milletvekili Mithat Aydın daha sonra ''Anıttepe'' olarak adlandırılacak
olan Rasattepe'yi önerdi. Komisyon üyelerinin de burayı gördükten sonra
Aydın'a hak vermeleri üzerine Anıtkabir'in Rasattepe'ye yapılması
kararlaştırıldı.
Türk milletine gömüleceği yer konusunda bir
vasiyette bulunmayan Atatürk'ün yıllar önce bir gezi sırasında
Rasattepe'yi gezerken ağzından dökülen ''Bu tepe ne güzel bir anıt
yeri...'' sözleri de bugün için çok anlamlı...
Anıtkabir için
1941'de açılan yarışmaya, İkinci Dünya Savaşı'nın en çetin günleri
yaşanmasına rağmen Türkiye, Almanya, İtalya, Avusturya, İsviçre, Fransa
ve Çekoslovakya'dan toplam 49 proje katıldı. Ancak en çok beğenilen üç
proje arasında Prof. Emin Onat ile Doç. Orhan Arda'nın ''25'' numaralı
projesi kabul edildi.

VATAN TOPRAĞINDA YATIYOR
750 bin
metrekarelik bir alan üzerinde aslanlı yol, tören meydanı, mozole ve on
kuleden oluşan Anıtkabir, 907 metre yüksekte yer alıyor.
Ata'nın
kabri 40 tonluk yekpare mermerden yapılan sembolik lahtin yaklaşık 7
metre altındaki mezar odasında bulunuyor Türk milletinin kalbine
gömdüğü Atatürk, Selçuklu-Osmanlı kümbet mimarisine göre yapılmış
sekizgen şeklindeki mezar odasında ''vatan toprağında'' yatıyor.
Ölümünden
15 yıl sonra Etnoğrafya Müzesi'ndeki geçici istirahatgahından
Anıtkabir'e nakledilen Ata'nın naaşı, tahnit işlemi çözülerek,
Suriye'deki Caber Kalesi, Kore'deki Türk şehitliği, Selanik'teki
doğduğu evin bahçesi, KKTC ve illerden getirilen toprakların
harmanlandığı ''vatan toprağına'' İslami usullere göre kefenlenerek ve
yüzü kıbleye bakacak şekilde defnedildi.
Ata'nın kabrinin yer aldığı mezar odasına, Genelkurmay Başkanı'nın izniyle girilebiliyor.

ASLANLARIN SIRRI
Türk milleti için kutsal değerlerle kuşatılan Anıtkabir'deki her mimari unsur ayrı bir mana taşıyor.
Ata'nın
kabrine ulaşan 262 metrelik Aslanlı yolun sağ ve solunda bulunan 24
aslan, ''24 Oğuz boyunu'' temsil ediyor. Türk kültüründe güç sembolü
olduğu için seçilen aslan figürlerinin çift olması milletin ''birlik ve
bütünlüğünü'' vurgularken, aslanların kedi gibi yatar pozisyonda olması
ise bu büyük gücün ''barışseverliğini'' sembolize ediyor.
Ziyaretçilerin
de kabrin manevi atmosferine ayak uydurmaya yönlendirildiği Aslanlı
yolda, taşlar Ata'nın huzuruna çıkanların ''başlarının öne eğik''
olması için 5 santimlik çim boşluğu bırakılarak döşenmiş.
Depreme
karşı dayanıklı kılmak için tıpkı bir geminin su altındaki kısmı gibi
toprağın içine yerleştirilen Anıtkabir'de mozolenin iç duvar ve zemini
en nadide mermerlerle kaplanırken, tavanları renkli ve altın varaklı
İtalyan mozaikleriyle süslenmiş.
Milli değerleri temsil eden
isimler verilen ve Selçuklu çadır mimarisinin özelliklerini yansıtan
bir mimariyle yapılan 10 kule Anıtkabir'in siluetine ayrı bir değer
katıyor.

BAYRAK DİREĞİ ABD'DEN GELDİ
Anıtkabir'in diğer unsurlarında olduğu gibi bayrak direği de çok özel...
Anıtkabir'in
33,5 metre uzunluğundaki bayrak direğini 1946 yılında Nazmi Cemal adlı
bir Türk vatandaşı ABD'den gönderdi. 4 metresi kaidenin altında gömülü
bulunan direğin 29,5 metresi görülebiliyor.

MÜZEDEKİ ESERLER
Anıtkabir'deki
Atatürk Müzesi de Ata'nın doldurulmuş köpeği Foks'tan tıraş
takımlarına, bastonlarından aldığı çok özel hediyelere kadar özel
hayatını yansıtan pek çok nadide parçaya evsahipliği yapıyor.
Ata'nın
anne ve babasının fotoğrafları, Türkiye Cumhuriyeti'nin verdiği eski
yazı ve Latin harfleriyle basılmış iki nüfus cüzdanı, Göğsünde taşımayı
en çok sevdiği madalyalardan biri olan 1917'de Sultan 5. Mehmet
Reşat'ın verdiği altın imtiyaz madalyası, Sovyet Mareşali Voroshilov ve
İran Şahı Pehlevi'nin hediye ettiği değerli taşlarla süslü kılıçlar ve
ince bir zevkin ürünü olan saatleri dikkat çekici parçalar arasında...
Atatürk'ün
hem baston hem de tüfek olarak kullanılabilen özel silahı, manevi
kızları Sabiha Gökçen ve Afet İnan'a hediye ettiği çok özel
tabancaların da sergilendiği müzede, manevi kızı Rukiye Erkin'e hediye
ettiği, ancak bir mercek yardımıyla okunabilen metal mahfazası içinde
mini bir Kuran dikkati çekiyor.

ETİYOPYA KRALI'NIN İLGİNÇ ÇELENGİ...
Milletvekili
mazbataları ve 1927 yılında yaklaşık 5 günde okuduğu Nutuk'un orijinal
metninin de yer aldığı müzede, Etiyopya Kralı Haile Selasiye'nin 1967
yılında Anıtkabir ziyaretinde mozoleye bıraktığı iki büyük gül dalıyla
sembolize edilen gümüş çelenk de en ilginç parçalardan birisi...
Anıtkabir'deki
Atatürk Müzesi'nde ayrıca okumaya büyük önem veren Atatürk'ün özel
kitaplığında bulunan Türk ve İslam tarihi, dil, edebiyat, sosyal
bilimler, bilim ve teknik konularındaki Türkçe, Osmanlıca, Fransızca,
İngilizce, Almanca, Rusça, Arapça, Farsça, Slav dillerindeki toplam 3
bin 118 kitap da sergileniyor.